Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη γιατί η Διεύθυνση του Σχολείου με προσκάλεσε να προλογίσω τη σημερινή εκδήλωση, ως η πρώτη Επίτροπος για την Προστασία των Δικαιωμάτων των Παιδιών στην Κύπρο. Η παρουσία μου εδώ, σήμερα μαζί σας, έχει ιδιαίτερη σημασία για δύο λόγους: Δίνει πρώτα την ευκαιρία σε εσάς τα παιδιά να γνωρίσετε τη δική σας Επίτροπο, να μάθετε για τη δημιουργία του θεσμού, τις ευθύνες και υποχρεώσεις της απέναντι σας και, δεύτερο, δίνει σ΄ εμένα τη δυνατότητα να σας γνωρίσω, να ακούσω, να μάθω και να καταλάβω τις σκέψεις, απόψεις, θέσεις και πως εσείς αντιλαμβάνεστε τα δικαιώματα σας.

Η Επίτροπος για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού είναι το άτομο στο οποίο η πολιτεία έχει αναθέσει την αποστολή να προστατεύει και να προωθεί τα δικαιώματα όλων των παιδιών που ζουν στην Κύπρο. Αποτελεί, δηλαδή, το φύλακα προστάτη των δικαιωμάτων σας, όπως αυτά έχουν διασφαλιστεί με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Ο διορισμός της Επιτρόπου είναι πράγματι ιστορικός, γιατί σηματοδοτεί την έναρξη μιας εποχής, κατά την οποία θα έχετε εκπροσώπηση σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή οι απόψεις θα προωθούνται εκεί όπου εσείς δεν μπορείτε να ακουστείτε. Η Επίτροπος αναμένεται να παίρνει τέτοιες πρωτοβουλίες, ώστε η φωνή σας να ακούγεται δυνατά. Παράλληλα να παρακολουθεί και να ελέγχει ότι σε όλα τα επίπεδα λαμβάνονται μέτρα για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων σας, σε νομοθεσίες, πολιτικές, διοικητικές διαδικασίες και πρακτικές. Επιδίωξη μου είναι κάθε παιδί που ζει στην Κύπρο να γνωρίζει τα δικαιώματα του και να τα διεκδικεί με τον κατάλληλο τρόπο, γιατί τα παιδιά πρέπει να είναι γνώστες, διεκδικητές και υπερασπιστές των δικαιωμάτων τους.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία είναι μια διεθνής συνθήκη, αναγνωρίζει τα δικαιώματα που πρέπει όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν. Η Κύπρος κύρωσε τη Σύμβαση αυτή το 1990, και έχει επομένως νομική υποχρέωση να τα τηρεί και να τα εφαρμόζει σε όλους τους νόμους, πολιτικές και πρακτικές. Τα παιδιά θεωρούνται ξεχωριστές ανθρώπινες υπάρξεις με δικά τους δικαιώματα τα οποία οφείλουμε όλοι να σεβόμαστε. Η Σύμβαση αυτή υποχρεώνει όλα τα Κράτη, που την έχουν κυρώσει, να διασφαλίζουν ότι όλα τα παιδιά αντιμετωπίζονται χωρίς καμία διάκριση, έχουν προστασία, πρόσβαση σε υπηρεσίες, όπως εκπαίδευσης και υγείας, έχουν ευκαιρίες ανάπτυξης της προσωπικότητας, ικανοτήτων και ταλέντων τους, μεγαλώνουν σε ευτυχισμένο περιβάλλον με αγάπη και κατανόηση, πληροφορούνται και συμμετέχουν σε ότι αφορά τα δικαιώματα τους.

Η Επίτροπος έχει υποχρέωση να υπενθυμίζει σε όλους τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η χώρα μας να σέβεται όλα τα δικαιώματα του παιδιού και να παρεμβαίνει εκεί όπου θεωρεί ότι δεν τηρούνται οι δεσμεύσεις αυτές. Επομένως, η Επίτροπος για να είναι αποτελεσματική στις υποχρεώσεις που ανέλαβε, χρειάζεται, μεταξύ άλλων πολλών αρμοδιοτήτων της, να συναντά και να μιλά με παιδιά, να δίνει πληροφορίες για τα δικαιώματα του παιδιού με κάθε τρόπο, να συνεργάζεται με δημόσιους οργανισμούς που έχουν σχέση με την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού ή που παρέχουν υπηρεσίες σε παιδιά και να δίνει συνεντεύξεις στα ΜΜΕ και ομιλίες για θέματα που αφορούν τα δικαιώματα του παιδιού.

Είναι για αυτό ακριβώς τον τελευταίο λόγο που βρίσκομαι σήμερα ανάμεσα σας, με πρωτοβουλία της Διεύθυνσης του σχολείου σας, η οποία φαίνεται μέσα από την ενέργεια αυτή ότι αντιμετωπίζει τα θέματα των δικαιωμάτων σας με πολύ σεβασμό. Θεωρώ πολύ σημαντική την απόφαση του σχολείου σας να πραγματοποιήσει τη σημερινή εκδήλωση με θέμα το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Όπως θα εξηγήσω στη συνέχεια το θέμα συνδέεται άμεσα με τα δικαιώματα σας. Τονίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανακηρύξει το έτος 2008 «Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου», αναγνωρίζοντας την πολυπολιτισμικότητα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αρμοδιότητα να δημιουργήσει στενότερη Ένωσης των λαών που την απαρτίζουν, να συμβάλει στην ανάπτυξη του πολιτισμού των κρατών που είναι μέλη της αλλά, παράλληλα, στοχεύει στην ενίσχυση του αλληλοσεβασμού και αλληλοκατανόησης μεταξύ των λαών σε ότι αφορά τη διαφορετικότητα.

Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού διασφαλίζει με σειρά από άρθρα της ότι τα Κράτη πρέπει να σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για διατήρηση της ταυτότητας του, συμπεριλαμβανομένης της ιθαγένειας, του ονόματος και των οικογενειακών του σχέσεων. Τα Κράτη οφείλουν επίσης να σέβονται το δικαίωμα του παιδιού να έχει ελεύθερη σκέψη, συνείδηση και θρησκεία. Παιδιά που ανήκουν σε θρησκευτικές ή γλωσσικές μειονότητες δεν μπορεί να στερούνται το δικαίωμα να έχουν τη δική τους πολιτιστική ζωή, να πιστεύουν και να ασκούν τη δική τους θρησκεία, να χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα μαζί με άλλα παιδιά της ομάδας του.

Η Σύμβαση αναγνωρίζει τη σημασία που έχει για το παιδί να αναπτύξει το σεβασμό απέναντι στα δικαιώματα του συνανθρώπου του, την ταυτότητα του, τη γλώσσα του και τις πολιτιστικές του αξίες καθώς και σεβασμό για τις εθνικές αξίες της χώρας στην οποία ζει, της χώρας από την οποία κατάγεται και για τους πολιτισμούς που διαφέρουν από το δικό του. Τα παιδιά πρέπει να προετοιμάζονται για μια υπεύθυνη ζωή, σε μια ελεύθερη κοινωνία μέσα σε πνεύμα κατανόησης, ειρήνης, ανοχής, ισότητας των φύλων και φιλίας ανάμεσα σε όλους τους λαούς και τις εθνικιστικές και εθνικές και θρησκευτικές ομάδες.

Η πιο σημαντική ίσως διάταξη της Σύμβασης είναι αυτή που καθιερώνει την αρχή της μη διάκρισης. Τα κράτη οφείλουν να σέβονται τα δικαιώματα του παιδιού και να εγγυώνται ότι κάθε παιδί που ζει στη χώρα δεν αντιμετωπίζει οποιαδήποτε διάκριση λόγω της φυλής, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων του ή των γονιών του ή της εθνικής ή εθνικιστικής ή κοινωνικής καταγωγής τους ή της περιουσιακής τους κατάστασης, της ανικανότητας τους ή της γέννησης του. Τα κράτη οφείλουν να παίρνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να προστατεύονται αποτελεσματικά τα παιδιά από οποιαδήποτε μορφή διάκρισης.

Οι πρόνοιες της Σύμβασης που σας έχω τονίσει πιο πάνω έχουν ιδιαίτερη σημασία, ακριβώς, γιατί στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται αύξηση στην παρουσία ανθρώπων με διαφορετική γλώσσα οι οποίοι έχουν έρθει στην Κύπρο για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Από την άλλη δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι χιλιάδες Κύπριοι βρίσκονται στο εξωτερικό είτε ως φοιτητές είτε για σπουδές ή για επαγγελματικούς λόγους, η για λόγους υγείας ή και για ψυχαγωγία. Είναι, επομένως, καθημερινό φαινόμενο στη σύγχρονη κοινωνία η συνύπαρξη διαφορετικών πολιτιστικών ομάδων ανθρώπων οι οποίοι θα πρέπει να συνεργάζονται, να συνυπάρχουν και να αλληλοκατανοούνται. Ο διάλογος αυτός συνδέεται στενά με την όλη φιλοσοφία της δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της προσέγγισης δηλαδή των λαών.

Σήμερα έχουμε παιδιά στα σχολεία μας όχι μόνο από άλλες χώρες και πολιτισμούς αλλά και παιδιά με διαφορετικές ικανότητες. Στα σχολεία μας έχουν ενταχθεί παιδιά που έχουν ίσως κάποια σωματική, πνευματική διαφορετικότητα, «παιδιά με ειδικές ανάγκες» ή «ειδικές ικανότητες» όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε. Πρέπει να θυμόμαστε ότι και τα παιδιά αυτά έχουν ίσα δικαιώματα και εμείς έχουμε αυξημένες υποχρεώσεις απέναντι τους, να διασφαλίσουμε ότι απολαμβάνουν ισότιμα τα δικαιώματα τους ως παιδιά και έχουν τις ίδιες ευκαιρίες, όπως αρμόζει, ανάλογα με τις δικές τους ανάγκες για να μπορέσουν να αναπτύξουν στο μέγιστο των δικών τους δυνατοτήτων τις δικές τους ικανότητες.
Μέσα στα πλαίσια των αλλαγών αυτών καλούμαστε όλοι, και εσείς τα παιδιά μαζί, να συμβάλουμε έτσι ώστε να καταφέρουμε να πετύχουμε στην πρόκληση που έχουμε μπροστά μας: να συνυπάρξουμε δηλαδή αρμονικά και εποικοδομητικά με όλες τις εθνικές και πολιτιστικές ταυτότητες αλλά και με παιδιά με διαφορετικές ικανότητες. Μπορούμε όλοι μαζί να αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλο πιο ανοικτά με σεβασμό απέναντι στη διαφορετικότητα του διπλανού μας, του νέου παιδιού που ήρθε στο Σχολείο ή την τάξη μας. Το έχει ανάγκη και είναι δικαίωμα του να το δεχτούμε όπως είναι με κατανόηση, αγάπη και φιλία.

Τα ξένα παιδιά αυτά έχουν την ανάγκη να γνωρίσουν το δικό μας πολιτισμό, τις δικές μας συνήθειες, αξίες, ήθη, έθιμα και γλώσσα για να μπορέσουν να μας καταλάβουν και να ενσωματωθούν. Είναι όμως και δική μας υποχρέωση αλλά και ανάγκη να γνωρίσουμε τις δικές τους συνήθειες, αντιλήψεις και πολιτισμό όχι μόνο για να μπορέσουμε να τους κατανοήσουμε και να βοηθήσουμε με το δικό μας τρόπο στην προσαρμογή τους, αλλά και για να εμπλουτίσουμε τις δικές μας γνώσεις και εμπειρίες και να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα.

Η αποδοχή και ο σεβασμός παιδιών που έχουν κάποια διαφορετικότητα λόγω αναπηρίας εμπλουτίζει εμάς τους ίδιους και μας κάνει να αντιληφθούμε τις πραγματικές αξίες της ζωής.

Η διαδικασία αυτή της αλληλοαποδοχής, αλληλογνωριμίας, αλληλοκατανόησης και αλληλοσεβασμού είναι μια συνεχής διαδικασία και προσπάθεια η οποία δεν επιτυγχάνεται μέσα από μια συγκεκριμένη ενέργεια. Συνεχής ενημέρωση και ευαισθητοποίηση και συνδυασμός δράσεων και ενεργειών θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για αμοιβαίο σεβασμό.

Κλείνοντας θέλω να συγχαρώ το Σχολείο σας και εσάς τα ίδια τα παιδιά για τις δράσεις που έχετε αναλάβει προς αυτή την κατεύθυνση. Με τον τρόπο αυτό βάλλεται και εσείς το δικό σας λιθαράκι στην προσπάθεια για μια αλλαγή που θα συμβάλλει στη δημιουργία ενός κόσμου στον οποίο θα επικρατεί σεβασμός και αποδοχή απέναντι στην οποιαδήποτε διαφορετικότητα.

Εγώ, ως Επίτροπος για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού, σας διαβεβαιώνω ότι θα καταβάλω κάθε προσπάθεια για συνεχή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μας, έτσι ώστε κανένα παιδί να μην αντιμετωπίζει οποιαδήποτε διάκριση σε οποιοδήποτε τομέα της ζωής του. Μόνο όμως με τη δική σας συμμετοχή και συμπαράσταση που θα μπορέσει να γίνει ο στόχος αυτός πραγματικότητα.