Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, κα Λήδα Κουρσουμπά, καταδικάζει απερίφραστα τις πράξεις βίας μαθητών σε βάρος Τουρκοκυπρίων συμπατριωτών μας, που εκδηλώθηκαν την προηγούμενη βδομάδα, όπως και κάθε άλλη έκφραση ρατσιστικής βίας, εθνοτικού μίσους και μισαλλοδοξίας.
Το νεαρό της ηλικίας των δραστών - η πλειοψηφία εκ των οποίων είναι ακόμη παιδιά - σε καμιά περίπτωση δεν τους απαλλάσσει από τις ευθύνες των πράξεων τους και ούτε θα μπορούσε να αποτελέσει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, αιτία για να μην αντιμετωπίσουν τις συνέπειες του Νόμου. Την ίδια στιγμή, η ηλικία των δραστών, σε συνάρτηση με το είδος των πράξεων οι οποίες τους επιβαρύνουν, αυξάνουν τις ευθύνες της Πολιτείας ως προς τον τρόπο που θα τους χειριστεί. Ζητούμενο, στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι ο κοινωνικός στιγματισμός και η διαπόμπευση των δραστών, αλλά η υποστήριξή τους, ώστε μέσα από ένα επιστημονικά σχεδιασμένο παιδαγωγικό πρόγραμμα, να μπορέσουν, αφενός, να αναγνωρίσουν, άμεσα, το αποτρόπαιο και καταδικαστέο των πράξεων τους και, αφετέρου, να αποκτήσουν εκείνα τα εφόδια, τις γνώσεις και τις δεξιότητες, που θα τους επιτρέψουν να λειτουργούν, στο υπόλοιπο της ενήλικής τους ζωής, με δημοκρατικό ήθος και σεβασμό στην εγγενή αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε ατόμου, μακριά από κάθε μορφής διάκριση και μισαλλοδοξία.
Χαιρετίζω την από μέρους των δημοκρατικά εκλεγμένων μαθητών καταδίκη των βιαιοπραγιών. Ιδιαίτερα ελπιδοφόρο και ενθαρρυντικό για την κοινωνία μας είναι το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και σύσσωμη η πολιτική ηγεσία, ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού και ο εκπαιδευτικός κόσμος έχουν απερίφραστα καταδικάσει επίσης τα υπό αναφορά επεισόδια.
Πέραν, ωστόσο, από τη λεκτική καταδίκη, οφείλουμε, ως κοινωνία και ως συντεταγμένη πολιτεία, να αναγνωρίσουμε ότι, κάθε εκδήλωση βίας και κάθε λεκτική ή άλλη συμπεριφορά, που παρακινεί σε βία, στη βάση ρατσιστικών κινήτρων ή/και εθνοτικής μισαλλοδοξίας, αποτελεί στίγμα για το δημοκρατικό μας ήθος. Τέτοιου είδους συμπεριφορές και στάσεις, δύσκολα διασυνδέονται αποκλειστικά με τα ατομικά χαρακτηριστικά και την προσωπικότητα των δραστών. Αντίθετα, πολύ συχνά αποτυπώνουν ιδεολογικά ρεύματα και τρόπο σκέψης ο οποίος εκφράζει ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας.
Με λύπη σημειώνω ότι, το στίγμα για τη συντεταγμένη πολιτεία, καθίσταται ακόμη μεγαλύτερο, δεδομένης της ηλικίας και της μαθητικής ιδιότητας των δραστών, αλλά και του ότι τα επεισόδιά έλαβαν χώρα στη διάρκεια του σχολικού ωραρίου και στα πλαίσια μιας μαθητικής εκδήλωσης. Η εκδήλωση τέτοιων, έστω και μεμονωμένων, επεισοδίων - με τη συμμετοχή μεν μικρού αριθμού μαθητών, στην παρουσία δε, και εν πολλοίς την ανοχή, ενός σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού - είναι αποκαλυπτική ενός βαθύτατου, διαχρονικού προβλήματος, που αφορά το επίπεδο της κουλτούρας ειρήνης και μη βίας που διακρίνει το δημόσιο σχολείο και, εν γένει, το σύνολο της κοινωνίας.
Μπορεί το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου να μην προάγει τη βία και τον ρατσισμό, δυστυχώς όμως δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι αυτό προάγει και προωθεί κουλτούρα μη-βίας και ειρηνικής συνύπαρξης.
Για το λόγο αυτό θεωρώ σημαντικό και αρκετά ελπιδοφόρο, ότι το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει υιοθετήσει, έστω και μερικώς, πρόταση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, που έγιναν τον Ιούνιο του 2015, για προώθηση, κατά τη φετινή σχολική χρονιά, του στόχου “Το δικαίωμα των παιδιών της Κύπρου και του κόσμου στην ειρήνη - Οικοδομούμε έναν Πολιτισμό Ειρήνης και Μη - Βίας”. Σημειώνω ότι, για να μπορέσει ο στόχος να αποδώσει αποτελέσματα, θα πρέπει να διαχυθεί στο όλο φάσμα των εκπαιδευτικών και μη, δράσεων και εκδηλώσεων του σχολείου, που καλύπτουν τόσο το επίσημο όσο και το ανεπίσημο ή άδηλο αναλυτικό του πρόγραμμα.
Δέσμευση όλων θα πρέπει να είναι η διαμόρφωση ενός δημοκρατικού και συνάμα παιδοκεντρικού δημόσιου σχολείου, το οποίο θα θεμελιώνεται και θα προωθεί τις αξίες της ειρήνης και της μη-βίας και, παράλληλα, θα ενδυναμώνει τη δέσμευση στο δημοκρατικό ήθος και τον υγιή, ανοιχτό στον κόσμο, τη διαφορετικότητα και τον πλουραλισμό, πατριωτισμό. Ενόψει του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα της χώρας μας και της ανάγκη για προώθηση της ειρηνικής συνύπαρξης ομάδων με διαφορετικό πολιτισμικό, θρησκευτικό, γλωσσικό και εθνοτικό υπόβαθρο, αυτή η δέσμευση καθίσταται ακόμη πιο σημαντική.