Την ειδησιογραφία των τελευταίων ημερών, τόσο την έντυπη όσο και την ηλεκτρονική, απασχόλησαν, για ακόμη μια φορά, περιστατικά εκδήλωσης από μέρους παιδιών και δη μαθητών, βίαιης συμπεριφοράς στο χώρο του σχολείου. Τα σχετικά ρεπορτάζ συνοδεύουν ανακοινώσεις εκπαιδευτικών οργανώσεων ή/και δηλώσεις εκπροσώπων τους, με τις οποίες δημιουργείται η εντύπωση ότι ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς κυριαρχεί ένα γενικευμένο αίσθημα ανασφάλειας λόγω της αντικοινωνικής συμπεριφοράς των μαθητών.

Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού ανεπιφύλακτα καταδικάζει κάθε βίαιη συμπεριφορά από όπου κι αν αυτή προέρχεται, σε όποια κατεύθυνση κι αν αυτή στρέφεται. Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι τόσο τα παιδιά όσο και οι εκπαιδευτικοί έχουν δικαίωμα να εργάζονται σε ένα σχολικό περιβάλλον ασφαλές και υγιές, υπό την ευρύτερη σημασία του όρου, απαλλαγμένο από κάθε μορφής βία ή/και κακοποίηση.

Η Επίτροπος αισθάνεται την ανάγκη να καταθέσει, παράλληλα, τον έντονό της προβληματισμό αναφορικά με τον τρόπο που ορισμένα ΜΜΕ επιλέγουν να παρουσιάσουν το συγκεκριμένο θέμα. Οι τίτλοι μέσα από τους οποίους δημιουργείται η εντύπωση ότι τα σχολεία μας αποτελούν πεδία μάχης, η επιλεκτική επικέντρωση στο στιγμιότυπο της βίας, πολλές φορές μεγεθυμένο μέχρι σημείου παραμορφώσεως, έξω και πέρα από κάθε πλαίσιο, χωρίς καμιά αναφορά στις συνθήκες και το ιστορικό κάθε περίστασης, μάλλον εξυπηρετεί την επιδίωξη δημιουργίας εντυπώσεων παρά προάγει την έγκυρη και σφαιρική πληροφόρηση που δικαιούται κάθε προβληματιζόμενος πολίτης.

Η επιλογή μιας τέτοιας μορφής κάλυψης του θέματος οδηγεί στη γένεση και την αναπαραγωγή στερεοτύπων, τροφοδοτεί μια στρεβλωμένη αντίληψη για τα παιδιά και ακυρώνει τη δυνατότητα ανάπτυξης ενός ψύχραιμου και εμπεριστατωμένου δημόσιου διαλόγου, που να οδηγεί στη διερεύνηση και στην κατανόηση τέτοιων συμπεριφορών και του γενικότερου προβλήματος, και κατ’ επέκταση, στην εξεύρεση των σωστών λύσεων.

Δυστυχώς η βία δεν είναι ένα φαινόμενο ξένο για το κυπριακό σχολείο. Πρόκειται, ωστόσο, για ένα πολυδιάστατο και πολυσύνθετο φαινόμενο, άμεσα συνυφασμένο με τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται. Η βίαιη συμπεριφορά ενός παιδιού είναι το μέσο έκφρασης του προβλήματος κι όχι το πρόβλημα. Το πρόβλημα σχετίζεται με τον τρόπο λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος στο σύνολό του αλλά και κάθε σχολικής μονάδας ξεχωριστά, με τους γενικότερους κοινωνικοπολιτισμικούς όρους ζωής, με τον τρόπο λειτουργίας της σύγχρονης οικογένειας - από την οποία, σε μεγάλο βαθμό δεν απουσιάζει η βία - και φυσικά με την ευρύτερη κοινωνική βία.

Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου ακριβώς κοινωνικού φαινομένου δεν μπορεί να περιοριστεί σε μέτρα καταστολής. Είναι αναγκαία η ανάπτυξη πολυεπίπεδων πολιτικών πρόληψης τόσο στο επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος και του σχολείου όσο και στο χώρο της οικογένειας και της κοινωνίας. Η Έκθεση της Επιτροπής για τη Σχολική Βία, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού τον Ιούνιο του 2008, μπορεί να αποτελέσει βασικό αφετηριακό πλαίσιο τέτοιων πολιτικών. Η έναρξη αξιοποίησης της εν λόγω Έκθεσης, η οποία σημειώθηκε με την πρόσφατη δημιουργία του Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο, είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα.

Το ζητούμενο πρέπει να είναι ένα δημοκρατικό, παιδοκεντρικό, με σεβασμό προς τη διαφορετικότητα σχολείο, το οποίο να βρίσκεται σε αγαστή συνεργασία με μια δημοκρατική, απαλλαγμένη από κάθε μορφής βία και κακοποίηση οικογένεια στα πλαίσια μιας πιο ανθρωποκεντρικής κοινωνίας.


Λευκωσία, 10/02/2010