Χαιρετισμός Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού
Λήδας Κουρσουμπά στο 16ο Παγκύπριο Συνέδριο της Παγκύπριας Συντονιστικής Επιτροπής Προστασίας και Ευημερίας του Παιδιού (ΠΣΕΠΕΠ)
Θέμα: «Τα παιδιά μεγαλώνουν γρήγορα – Σταματήστε τη Φτώχεια ΤΩΡΑ: Οικονομική Κρίση και οι επιπτώσεις της στην εφαρμογή των Δικαιωμάτων των Παιδιών»
Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2012, 10:00 Αγρός - Ξενοδοχείο «Ρόδον»
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι και φέτος στο Συνέδριο της Παγκύπριας Συντονιστικής Επιτροπής Προστασίας και Ευημερίας Παιδιού (ΠΣΕΠΕΠ). Το 16ο Παγκύπριο Συνέδριο είναι απτή απόδειξη της σταθερής και επίμονης προσπάθειας της ΠΣΕΠΕΠ για την προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού και αξίζουν συγχαρητήρια στους αφανείς και ακούραστους εθελοντές που για δύο σχεδόν δεκαετίες ή και περισσότερο κάποιοι, συμβάλλουν αφειδώλευτα στην υλοποίηση του σκοπού αυτού. Όπως έχω πει επανειλημμένα, στα πρόσωπα όλων σας και, ιδιαίτερα, στα πρόσωπα των μελών της ΠΣΕΠΕΠ βλέπω σημαντικούς συμμάχους και υποστηριχτές του έργου μου, συνοδοιπόρους σε μια κοινή προσπάθεια για την οικοδόμηση μιας κουλτούρας σεβασμού των δικαιωμάτων του παιδιού στην Κύπρο.
Χαιρετίζω ιδιαίτερα τα μέλη της Παιδοβουλής που βρίσκονται σήμερα εδώ. Η συμμετοχή των παιδιών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Στη βάση των υποχρεώσεων που δημιουργεί στον καθένα και την κάθεμια μας η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, οφείλουμε, για κάθε ενέργεια και απόφαση μας η οποία αφορά τα παιδιά, να αντλούμε από τις εμπειρίες, τα βιώματα, τις απόψεις και τις εκτιμήσεις των ίδιων των παιδιών.
Το θέμα που έχει επιλεγεί φέτος, για το 16ο Παγκύπριο Συνέδριο της ΠΣΕΠΕΠ είναι ιδιαίτερα κρίσιμο και σημαντικό. Είναι ενδεικτικό της ωριμότητας των νέων μας, το γεγονός ότι η Κυπριακή Παιδοβουλή έχει ζητήσει όπως το φετινό θέμα να άπτεται των αυξημένων προβλημάτων που τα παιδιά αντιμετωπίζουν λόγω της οικονομικής κρίσης, και πρότεινε το θέμα: «Τα παιδιά μεγαλώνουν γρήγορα – Σταματήστε τη Φτώχεια ΤΩΡΑ: Οικονομική Κρίση και οι επιπτώσεις της στην εφαρμογή των Δικαιωμάτων των Παιδιών».
Τα παιδιά είναι οι αποδέκτες των περισσότερων και αρνητικότερων επιπτώσεων μιας οικονομικής κρίσης. Είναι περισσότερο εκτεθειμένα και επηρεάζονται δυσανάλογα από το μέγεθος των επιπτώσεων, τα αποτελέσματα των οποίων είναι ιδιαίτερα εμφανή σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής πραγμάτωσης βασικών δικαιωμάτων τους που αφορούν στην προστασία, την ευημερία και τη συμμετοχή, δηλαδή και τους τρείς πυλώνες των δικαιωμάτων που τους κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού
Η ανεργία που αντιμετωπίζουν οι γονείς δυνατό να μεταδοθεί στα παιδιά, ως ανασφάλεια και αβεβαιότητα, υπαρξιακή ανησυχία και αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης, συναισθήματα που διαταράσσουν την ψυχολογική ισορροπία των παιδιών με αλυσιδωτές συνέπειες σε πολλούς άλλους τομείς.
Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος ότι, η μείωση του εισοδήματος σε μια οικογένεια θα σημαίνει αυτόματα και την πτώση του βιοτικού επιπέδου των παιδιών. Πρακτικά, αυτό μεταφράζεται, σε λιγότερες και φτωχότερες σε περιεχόμενο ευκαιρίες συμμετοχής και ανάπτυξης για τα παιδιά, και αν αυτό πάρει διαστάσεις, τότε τα παιδιά μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπα με τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού.
Σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης, γνωρίζουμε όλοι ότι, η ψυχαγωγία των παιδιών, αλλά και οι ευκαιρίες οικογενειακής θαλπωρής μπορεί να θεωρηθούν από τους γονείς ως περιττό έξοδο, που πρέπει να αποκοπεί από τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Έτσι, η έννοια, η έκταση και η ποιότητα των ανθρωπίνων σχέσεων, εντός αλλά και εκτός οικογένειας, πλέον θα είναι φτωχότερες σε εμπειρίες των παιδιών. Όπως γνωρίζουμε, η πρώιμη παιδική ηλικία προσφέρει μια κρίσιμη και μοναδική ευκαιρία διανοητικής, φυσικής και συναισθηματικής ανάπτυξης και η απώλειά της οδηγεί σε μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στην εξέλιξη του παιδιού.
Φτωχότερες δυνατόν να γίνουν και οι ευκαιρίες και η ποιότητα εκπαίδευσης ενός παιδιού, κάτι που δυνατόν να σμικρύνει τη δυνατότητα ανάπτυξης του παιδιού αλλά και τις πιθανότητές του να ξεφύγει από το φαύλο κύκλο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Είναι αποδεδειγμένο ότι η φτώχεια, συχνά μπορεί να επιφέρει περισσότερη φτώχεια. Τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα στη φτώχεια και πληρώνουν δυσανάλογο τίμημα, αφού μεγαλώνοντας χωρίς προνόμια, καλή υγεία και μόρφωση διαιωνίζουν την κατάστασή αυτή.
Δε θα επεκταθώ περισσότερο στις πιθανές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα παιδιά, γιατί είμαι βέβαιη πως όλα αυτά θα αναλυθούν στη συνέχεια. Και πολύ σημαντικό είναι το ότι θα ακούσουμε τις απόψεις των ίδιων των παιδιών όσον αφορά σημαντικές πτυχές της ζωής τους: την εκπαίδευση, την υγεία, την ευζωία, την ψυχαγωγία και τη συμμετοχή. Θέλω, όμως, να υπογραμμίσω ότι, σε τέτοιες κρίσιμες ώρες, επιβάλλεται η ανασύνταξη όλων, γιατί η οποιαδήποτε κρίση δε θα πρέπει να επιτρέψει εκπτώσεις σε θέματα που άπτονται της διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, ιδιαίτερα, των δικαιωμάτων του παιδιού. Όπως έχω τονίσει επανειλημμένως, η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού συνιστά τη νομική υποχρέωση και την κοινωνική δέσμευση του Κράτους έναντι στο κάθε παιδί και ως τέτοια θα πρέπει να πραγματώνεται στο μέγιστο δυνατό βαθμό, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης όπως η παρούσα.
Η οικονομική κρίση, παρά τις όποιες αρνητικές συνέπειες, θα πρέπει να αποτελέσει την πρόκληση για την απαρχή μιας νέας προσέγγισης όσον αφορά στα δικαιώματα του παιδιού. Είναι η στιγμή που η Πολιτεία θα πρέπει να αφουγκραστεί τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών, να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές της, να επανεξετάσει και να επανασχεδιάσει την πολιτική και τις πρακτικές που ακολουθεί όσον αφορά στα παιδιά. Τονίζω εμφαντικά, ότι ο σχεδιασμός πολιτικής από το Κράτος σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εξαντλείται στη χορήγηση επιδομάτων χωρίς την παρουσία ολοκληρωμένου και πολύπλευρου σχεδίου αντιμετώπισης των αναγκών των παιδιών από κάθε άποψη και, ιδιαίτερα, την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η καλύτερη και ασφαλέστερη επένδυση που μπορεί να κάνει η Πολιτεία για να επισπεύσει την ανάκαμψη, είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων του παιδιού και, ιδιαίτερα, η ενδυνάμωση των παιδιών που βρίσκονται κάτω από τέτοιες συνθήκες.
Η κρίση θεσμών και αξιών που περνούμε στις μέρες μας επιβάλλει επιτακτικά, τη δημιουργία ευαισθητοποιημένων και ενημερωμένων παιδιών, τα οποία θα γνωρίζουν τα δικαιώματα τους και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτά, και θα αποτελέσουν τους αυριανούς ενεργούς πολίτες μιας υγιούς και δημοκρατικής κοινωνίας.
Είμαι σίγουρη ότι, τα πορίσματα του σημερινού Συνεδρίου θα αποτελέσουν τροφή επιχειρημάτων για τους θεματοφύλακες των δικαιωμάτων του παιδιού. Προσωπικά, αναμένω να μελετήσω τα συμπεράσματά και, ιδιαίτερα, αυτά που θα εκφραστούν μέσα από τη συμμετοχή των παιδιών. Κλείνοντας, θέλω να συγχαρώ όλους και όλες όσοι εργάστηκαν για τη διοργάνωση του σημερινού Συνεδρίου. Εύχομαι στη ΠΣΕΠΕΠ κάθε επιτυχία στο έργο της, στο οποίο, όπως γνωρίζει, με έχει συμπαραστάτη και συνοδοιπόρο.
Με τις σκέψεις αυτές, εύχομαι, να έχετε όλοι ένα παραγωγικό και γεμάτο γόνιμες συζητήσεις Σαββατοκυρίακο.