Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζω στη σημερινή συζήτηση που συνδιοργανώνεται από την Επίτροπο Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού, το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, το Δίκτυο Eurochild, την Πλατφόρμα για Διεθνή Συνεργασία για τους Μετανάστες χωρίς Χαρτιά (PICUM) και την ΚΙΣΑ – Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό.

Η πρωτοβουλία για τη διοργάνωση της σημερινής συζήτησης δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη, δεδομένου ότι, τόσο η νυν Κυπριακή όσο και η επόμενη Ιρλανδική Προεδρία, έχουν θέσει ως προτεραιότητά τους την προώθηση του διαλόγου για την παιδική φτώχεια και ευζωία, στο πλαίσιο της υλοποίησης της Στρατηγικής της Ευρώπης 2020 για δραστική μείωση της παιδική φτώχειας.

Από το διάλογο γύρω από την παιδική φτώχεια, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η συζήτηση γύρω από την κατάσταση μιας ιδιαίτερα ευάλωτης ομάδας παιδιών, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ε.Ε., αυτής των μεταναστών. Και όταν αναφέρομαι σε παιδιά μετανάστες, εννοώ κάθε παιδί που, είτε εξαναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του και να ζητήσει προστασία, ασυνόδευτο ή με την οικογένειά του, είτε εγκαταλείπει τη χώρα του εθελοντικά, είτε αποτελεί θύμα εμπορίας και εκμετάλλευσης. Αναφέρομαι, επίσης, και σε παιδιά που αποτελούν δεύτερη γενιά μεταναστών, δηλαδή, αυτά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο κράτος υποδοχής και τα οποία δεν έχουν αποκτήσει την ιδιότητα του πολίτη.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού κατοχυρώνει τα ίδια δικαιώματα για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διαφορετικότητα και ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους. Οι βασικές αρχές της Σύμβασης (η αρχή της ισότητας, η αρχή της διασφάλισης του συμφέροντος του παιδιού και η αρχή της συμμετοχής), αποκτούν ιδιάζουσα σημασία για τα παιδιά μετανάστες, τα οποία, στις πλείστες των περιπτώσεων, βρίσκονται σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση, περιθωριοποιημένα και χωρίς πρόσβαση σε πολλά από τα δικαιώματα που διασφαλίζονται και από τη Σύμβαση σε κάθε παιδί.

Η Σύμβαση αναγνωρίζει, επίσης, τα παιδιά πρόσφυγες και τα παιδιά που αποχωρίζονται από τους γονείς τους ως μια κατηγορία για την οποία τα συμβαλλόμενα κράτη έχουν ιδιαίτερη υποχρέωση να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα έτσι ώστε να μπορούν να απολαμβάνουν δικαιώματα που διασφαλίζονται από τη Σύμβαση.

Ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, έχω δεχθεί, από την ίδρυσή του θεσμού, πολλά παράπονα για παραβιάσεις δικαιωμάτων παιδιών μεταναστών, στην βάση των οποίων έχω παρέμβει προς το Κράτος ζητώντας να ενημερωθώ για τις πολιτικές, διαδικασίες και πρακτικές που ακολουθούνται και, στη συνέχεια, έχω προβεί σε εισηγήσεις που στοχεύουν στην εναρμόνιση νομοθεσιών, πολιτικών, διαδικασιών και πρακτικών με τα διεθνή πρότυπα και στη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων αυτής της κατηγορίας παιδιών.

Παρά την επίλυση, σε ατομικό επίπεδο, κάποιων προβλημάτων που παιδιά μετανάστες αντιμετωπίζουν, εξακολουθούν να υφίστανται νομοθεσίες, πολιτικές, διαδικασίες πρακτικές, οι οποίες αποκλείουν τα παιδιά μετανάστες από την πρόσβαση σε δικαιώματα που θα έπρεπε να έχουν στη βάση της Σύμβασης και οι οποίες, δυστυχώς, δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως συνάδουσες με τις αρχές της Σύμβασης και, ιδιαίτερα, αυτές της ισότητας και της διασφάλισης του συμφέροντος του παιδιού. Αναφέρω μερικά μόνο παραδείγματα προβλημάτων που αντιμετωπίζουν παιδιά μετανάστες στην Κύπρο όπως: η διασφάλιση της παραμονής παιδιών που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Κύπρο, η πρόσβαση σε κοινωνικά δικαιώματα ανεξάρτητα από το καθεστώς παραμονής των γονέων τους, και η διασφάλιση σε κάθε παιδί αξιοπρεπούς διαβίωσης με την εφαρμογή της βασικής αρχής της Σύμβασης ότι τα κράτη έχουν υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι γονείς έχουν τη στήριξη του κράτους για να μπορούν να φροντίζουν τα παιδιά τους. Άλλα σοβαρά προβλήματα αφορούν σε θέματα διάσπασης οικογενειών μέσω απελάσεων ή κρατήσεων με σκοπό την απέλαση και σε κράτηση παιδιών για σκοπούς απέλασης, ευτυχώς, σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα θέματα τα οποία έχω εξετάσει μέσα από τη διαδικασία διερεύνησης παραπόνων που μου υποβλήθηκαν, και που ελπίζω να αποτελέσουν μέρος της σημερινής συζήτησης.

Πολύ σημαντικό είναι το θέμα που έχει, επίσης, δημιουργηθεί καθόσον αφορά την υποχρέωση του Κράτους για παροχή νομικής εκπροσώπησης σε ασυνόδευτα παιδιά αιτητές ασύλου στις διαδικασίες εξέτασης της αίτησης τους για άσυλο. Σύμφωνα με τον Περί Προσφύγων Νόμων, ο θεσμός του Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού έχει οριστεί ως ο ‘’Εκπρόσωπος’’. Είναι με πολύ λύπη που αναφέρω ότι σήμερα, τρία χρόνια μετά την ψήφιση του σχετικού Νόμου και παρά τις πολλαπλές παρεμβάσεις μου προς όλες τις Αρχές (αρμόδιους Υπουργούς και Βουλή των Αντιπροσώπων), εξακολουθεί να μην μου «επιτρέπεται» από τις αρμόδιες Υπηρεσίες να ασκήσω τον ρόλο μου για παροχή νομικής εκπροσώπησης προς την κατηγορία αυτή των παιδιών για λόγους που δεν μπορούν να αναλυθούν στο πλαίσιο του σύντομου αυτού χαιρετισμού, με αποτέλεσμα να μην εξετάζονται αιτήσεις ασύλου ασυνόδευτων ανηλίκων, παρά μόνο εφόσον πλέον ενηλικιωθούν, οπότε το Κράτος θεωρεί ότι δεν έχει οποιαδήποτε αυξημένη υποχρέωση!

Και ενώ, από την μια, η Ευρωπαϊκή Ένωση, επαναλαμβάνει σε όλες σχεδόν τις Οδηγίες που αφορούν στη μετανάστευση και το άσυλο την υποχρέωση των κρατών μελών όπως σε κάθε απόφαση των μεταναστευτικών αρχών που αφορά σε παιδί, λαμβάνεται υπόψη, ως γενική αρχή, το συμφέρον του παιδιού, από την άλλη, απέχει πολύ ακόμη από την αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής αυτής από τα κράτη μέλη, καθώς, επίσης, και από την επίτευξη υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών μεταναστών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαίου. Η μη πλήρης απαγόρευση της κράτησης παιδιών για σκοπούς απέλασης, αποτελεί ένα μόνο τέτοιο παράδειγμα.

Τα μέτρα που η Ε.Ε. θα λάβει για την επίτευξη του στόχου της μείωσης της παιδικής φτώχειας, θα πρέπει απαραίτητα να επικεντρωθούν σε μεγάλο βαθμό στα παιδιά μετανάστες και εθνικές μειονότητες, αφού οι κυριότεροι παράγοντες της φτώχειας είναι, συνήθως, οι ανισότητες, οι διακρίσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός, που, δυστυχώς, βιώνουν ιδιαίτερα τα παιδιά μετανάστες.


Κυρίες και Κύριοι,

Ελπίζω η σημερινή συζήτηση να δώσει έναυσμα για την έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου, μεταξύ όλων των φορέων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ο οποίος να μπορεί να οδηγήσει στην υιοθέτηση στοχευμένων πολιτικών και πρακτικών, με στόχο την αποκατάσταση και πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των παιδιών μεταναστών στην Κύπρο, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα.

Σας εύχομαι μια παραγωγική συζήτηση. Από πλευράς μου δεσμεύομαι ως θεσμός, για πλήρη αξιοποίηση των σημερινών αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων.