Είναι με ιδιαίτερη χαρά που αποδέχτηκα την πρόσκληση του Παγκύπριου Συνδέσμου για τη Δυσλεξία να είμαι σήμερα στην όμορφη αυτή εκδήλωση της Επαρχιακής Επιτροπής Λεμεσού. Με την ευκαιρία αυτή θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου για την ιδιαίτερα στενή συνεργασία που έχω αναπτύξει τα τελευταία χρόνια, αρχικά ως Επίτροπος Νομοθεσίας και αργότερα και ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού με το Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκύπριου Συνδέσμου για τη Δυσλεξία και, ιδιαίτερα, τον Πρόεδρο κ. Κώστα Χριστοφή και τη Γενική Γραμματέα. κα Ντίνα Ζάκου, αλλά και με άλλα μέλη του καθώς και γονείς παιδιών με δυσλεξία. Πολλές φορές είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε απόψεις, τόσο σε συναντήσεις στο Γραφείο μου, όσο και με άλλες ευκαιρίες για θέματα που αφορούν την ειδική αυτή ομάδα παιδιών.
Άξονα αυτής της συνεργασίας αποτελεί η κοινή επιδίωξη για την προάσπιση και προώθηση των δικαιωμάτων όλων των παιδιών, ανεξάρτητα από την κατάστασή τους και την όποια ιδιαιτερότητά τους.
Η σημερινή εκδήλωση δεν προσφέρεται για εκτενή ανάλυση των ειδικών αναγκών των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και τον τρόπο επίλυσης τους. Θα προσπαθήσω, πολύ σύντομα και επιγραμματικά, ακριβώς, να επισημάνω τα δικαιώματα αυτής της ομάδας παιδιών και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του Κράτους, της Πολιτείας, της Κοινωνίας και του καθενός από εμάς. Στη εισήγησή μου, επομένως, θα αναφερθώ πολύ επιγραμματικά στο θεσμό της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού που έχω την τιμή και την ευθύνη να υπηρετώ, θα αναπτύξω σε συντομία το περιεχόμενο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με έμφαση στην Αρχή της Μη Διάκρισης και το δικαίωμα κάθε παιδιού στην Εκπαίδευση Θα αναφερθώ ειδικά στον περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμο με ειδική αναφορά στις προσπάθειες μου για εκσυγχρονισμό του και, τέλος θα σταθώ στο ρόλο που η Σύμβαση αποδίδει στην οικογένεια σε ότι αφορά στην προώθηση και στήριξη των δικαιωμάτων του παιδιού.
Α. Ο Θεσμός της Επιτόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού
Ο θεσμός της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού είναι μια ανεξάρτητη Αρχή, της οποίας η αποστολή επικεντρώνεται στη διασφάλιση και προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού. Οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις του θεσμού καθορίζονται από τον Περί Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Νόμο [Νόμος 74(Ι)/2007], ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 22 Ιουνίου 2007.
Η εγκαθίδρυση του θεσμού της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού εκφράζει την ειλικρινή βούληση της συντεταγμένης Πολιτείας να προωθήσει και να προασπιστεί τα δικαιώματα του παιδιού στην Κύπρο και, αναμφισβήτητα, αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην κυπριακή κοινωνία.
Β. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού
Γενικές πληροφορίες για τη Σύμβαση
Βασικό εργαλείο στα χέρια της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην Κύπρο, αποτελεί η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Η Σύμβαση, υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου 1989 και κατέστη μέρος του διεθνούς δικαίου το 1990. Στο κείμενό της, αποτυπώνεται μια συνολική, σε οικουμενικό επίπεδο, συνεννόηση, σε ότι αφορά στα δικαιώματα του παιδιού, αλλά και στο τι το παιδί δικαιούται να αναμένει από το Κράτος, την κοινότητα, και την ευρύτερη κοινωνία. Στα 54 της άρθρα, καθώς και σε δύο μεταγενέστερα προαιρετικά Πρωτόκολλα, ασχολείται με ένα ευρύτατο φάσμα τομέων που αγγίζουν κάθε έκφανση της ζωής των παιδιών φιλοδοξώντας, «να προωθήσει και να προστατέψει τα δικαιώματα του παιδιού σε κάθε λεωφόρο της ζωής» (“Optional Protocols” 2000, Προοίμιο).
Η νέα αντίληψη της παιδικότητας
Η Σύμβαση θεμελιώνει και νομικά κατοχυρώνει μια νέα αντίληψη της παιδικότητας: το παιδί αναγνωρίζεται ως ολοκληρωμένη ανθρώπινη ύπαρξη με εγγενή αξιοπρέπεια και αναπτυσσόμενη αυτονομία. Με τη Σύμβαση, κατοχυρώνεται το δικαίωμα κάθε παιδιού να συμμετέχει στην κοινωνική ζωή των ομάδων όπου είναι ενταγμένο, στο βαθμό που μπορεί, κατά τρόπο ενεργητικό, αναλαμβάνοντας ευθύνες και συμμετέχοντας στη λήψη αποφάσεων.
Τα τρία P’s
Συνοπτικά, τα Δικαιώματα του Παιδιού, όπως αυτά κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση, καλύπτουν τρεις διαφορετικές κατηγορίες: Τα δικαιώματα Προστασίας, τα δικαιώματα Πρόνοιας και Παροχών και τα δικαιώματα Συμμετοχής (στα αγγλικά αναφέρονται ως τα τρία P: Protection/Provisions/ Participation).
Η Σύμβαση ως ενιαίο κείμενο: Γενικές Αρχές
Η Σύμβαση, όπως και κάθε κείμενο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν αποτελεί μια συλλογή άρθρων, μια απλή καταγραφή ανεξάρτητων μεταξύ τους δικαιωμάτων. Αντίθετα, συνιστά ένα καλά διαρθρωμένο, ενιαίο στο πνεύμα και το ύφος του κείμενο, τα άρθρα του οποίου είναι μεταξύ τους συμπληρωματικά και αλληλοεξαρτώμενα. Τον ενιαίο αυτό χαρακτήρα της Σύμβασης εξυπηρετεί η εισαγωγή από την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού 4 γενικών αρχών της Σύμβασης (που αντλούνται από τις πρόνοιες των Άρθρων 2, 3, 6 και 12) που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ως καθοδηγητικές για την εφαρμογή όλων των υπολοίπων Άρθρων της Σύμβασης ξεχωριστά. Αυτές είναι: η (α) Η Αρχή της Διασφάλισης του Συμφέροντος του Παιδιού, (β) Η Αρχή του Δικαιώματος στη Ζωή, στην Επιβίωση και στην Ανάπτυξη, (γ) Η Αρχή της Συμμετοχής και (δ) η Αρχή της Μη – Διάκρισης.
Η Αρχή της Μη – Διάκρισης
Η Αρχή της Μη Διάκρισης είναι ουσιαστικής σημασίας για τη σημερινή μας συζήτηση. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν την υποχρέωσή τους να εξασφαλίζουν ότι όλα τα παιδιά που βρίσκονται στην επικράτειά τους θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τα δικαιώματά τους όπως αυτά κατοχυρώνονται στο κείμενο της Σύμβασης, χωρίς καμιά διάκριση. Τούτο σημαίνει ότι το κάθε παιδί, ανεξάρτητα από όποια ιδιαιτερότητα του, θα πρέπει να απολαμβάνει όλα τα Δικαιώματα που διασφαλίζονται στη Σύμβαση. Ταυτόχρονα το Κράτος οφείλει να του διασφαλίζει την ουσιαστική απόλαυση των Δικαιωμάτων αυτών̇ αλλά και η κοινωνία, η πολιτεία και ο κάθε ένας από εμάς έχει υποχρέωση να συμβάλλει στην κατεύθυνση αυτή.
Η Σύμβαση αναφέρεται ρητά στα παιδιά με αναπηρίες, στα δικαιώματα και τις ανάγκες τους. Πιο συγκεκριμένα, η Σύμβαση διασφαλίζει ότι κάθε παιδί, ανεξάρτητα από την ιδιαιτερότητα και την ιδιομορφία του, πρέπει να απολαμβάνει τα δικαιώματά του στο μέγιστο δυνατό βαθμό και να ενταχθεί ως πλήρες μέλος του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου (άρθρο 23).
Ο στόχος της πλήρους ένταξης κάθε παιδιού, και ιδιαίτερα των παιδιών με αναπηρίες, στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο προϋποθέτει την απομάκρυνση εκείνων των εμποδίων που, ενδεχομένως, να καθιστούν δύσκολη, για ορισμένα παιδιά, την απόλαυση των δικαιωμάτων τους και/ή τη δημιουργία κατάλληλου, για τα παιδιά αυτά, υποστηρικτικού και προστατευτικού περιβάλλοντος.
Εκπαίδευση –Δικαίωμα για όλα τα παιδιά
Η εκπαίδευση, πολύτιμο αγαθό και αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα κάθε παιδιού, το οποίο κατοχυρώνεται με τα άρθρα 28 και 29 της Σύμβασης, αποτελεί, παράλληλα, το σημαντικότερο όχημα για την ένταξη των παιδιών στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Σύμφωνα με την Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού, οι στόχοι της εκπαίδευσης, όπως αυτοί διαγράφονται στη Σύμβαση, προωθούν, υποστηρίζουν και προστατεύουν την εγγενή σε κάθε παιδί ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τη θεμελιακή, δηλαδή, αξία την οποία υπηρετεί η Σύμβαση, καθώς και τα άλλα ισοδύναμά, αναφαίρετα, δικαιώματα (General Comment 1, CRC/GC/2001/1, 17 April 2001).
Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι, το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση, δεν είναι μόνο θέμα πρόσβασης, αλλά και περιεχομένου: αυτή θα πρέπει να είναι παιδοκεντρική και φιλική προς τα παιδιά. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να έχει ως στόχο την «ενδυνάμωση του παιδιού αναπτύσσοντας τις δεξιότητές του, την ικανότητα του για μάθηση και άλλες ικανότητες, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση» (General Comment 1, CRC/GC/2001/1, 17 April 2001).
Γ. Νόμος περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες του 1999 έως 2001.
Η υιοθέτηση του περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμου του 1999 συνιστά ουσιαστικό βήμα της Κυπριακής πολιτείας ώστε αυτή να ανταποκριθεί στις διεθνείς της υποχρεώσεις, σε ότι αφορά στη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρίες γενικά και, ειδικότερα, το στόχο της ένταξης/ ενσωμάτωσής τους. Ο Νόμος εκφράζει τη δέσμευση της πολιτείας για τη δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν στο Κυπριακό Σχολείο να λειτουργήσει ως χώρος συνύπαρξης και συνεκπαίδευσης παιδιών με και χωρίς ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και ανάγκες.
Η εφαρμογή του συγκεκριμένου Νόμου επέτρεψε, καταρχήν, να αναγνωριστούν οι ειδικές μαθησιακές ανάγκες των παιδιών με δυσλεξία και, ταυτόχρονα, αυτά τα παιδιά να ενταχθούν σε ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα στήριξης.
Σήμερα, για κάθε παιδί διαγνωσμένο με δυσλεξία/ ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως και για κάθε άλλο παιδί με αναγνωρισμένες ειδικές ανάγκες, το κράτος έχει την υποχρέωση να παρέχει, στο χώρο του σχολείου, ειδική βοήθεια και στήριξη σύμφωνα με ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης και παρακολούθησης της εξέλιξής του, το οποίο καταρτίζεται στη βάση των αξιολογημένων αναγκών του. Επιπρόσθετα, δικαιούται να του παρέχονται κατάλληλα για τις ανάγκες του μέσα στήριξης, διευκολύνσεις και απαλλαγές. Ανάλογη στήριξη και καθοδήγηση έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν και οι γονείς του παιδιού.
Δεν είναι ούτε ο χώρος ούτε και ο χρόνος για να αναπτύξουμε σε εκτενώς τις πρόνοιες της Νομοθεσίας που αφορά την εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες (το Νόμο και τους Κανονισμούς), ούτε και τις αδυναμίες του καθώς και τα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί κατά την εφαρμογή του (σωστή ή λανθασμένη) από τις αρμόδιες Υπηρεσίες. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι η υιοθέτηση της Νομοθεσίας (Νόμου και των σχετικών Κανονισμών) έχει συμβάλει σημαντικά στην πρόοδο της ποιότητας της εκπαίδευσης που λαμβάνουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Όμως, η πείρα που αποκτήθηκε από την δεκάχρονη εφαρμογή της έχει καταδείξει τα ελλείμματα και τα κενά, εάν στόχος είναι πράγματι η διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών όπως αυτά κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση. Αποτελεί δε ένα πολύτιμο οδηγό για αυτούς που ενδιαφέρονται πραγματικά για την αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας. Όπως γνωρίζετε, ως Επίτροπος Νομοθεσίας αλλά και τα τελευταία τρία χρόνια ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα.
Αντλώντας μέσα από τα παράπονα που δέχτηκα στο Γραφείο μου αλλά, και μέσα από τη συνεργασία μου με οργανωμένα σύνολα γονιών και παιδιών, έχω διαμορφώσει γενική αντίληψη των αλλαγών και τροποποιήσεων του Νόμου και των Κανονισμών που θα πρέπει να προωθηθούν. Κάποια είναι πιο γενικής φύσεως και κάποια πιο συγκεκριμένα. Αναφέρω, υπό μορφή παραδείγματος:
· Θέματα που αφορούν την στήριξη των παιδιών και τις διευκολύνσεις κατά τις εξετάσεις
· Το τεράστιο θέμα του συντονισμού (έλλειψης αυτού) μεταξύ Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης
· Την εφαρμογή διαδικασίας αξιολόγησης για έγκαιρο εντοπισμό των παιδιών που υπάγονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου (screening test).
· Λειτουργία των πολυθεματικών ομάδων αξιολόγησης με την έλλειψη ειδικών που κρίνονται επιστημονικά αναγκαίοι για τη στελέχωσή της
· Έλλειψη ειδικών παιδαγωγών ιδιαίτερα στη Μέση Εκπαίδευση
· Απουσία εξατομικευμένου προγράμματος παροχής διευκολύνσεων, και πολλά άλλα.
Κάποια από αυτά που προέκυψαν από παράπονα που μου υποβλήθηκαν τα έχω ήδη προωθήσει με παρεμβάσεις μου στον αρμόδιο Υπουργό και κάποια επί μέρους θέματα έχουμε κερδίσει, όπως το να δίδεται στους γονείς η αξιολόγηση του παιδιού τους, θέμα για το οποίο είχα προβεί σε έντονη παρέμβαση.
Αυτό το διάστημα, με δική μου πρωτοβουλία, ξεκίνησα μια συστηματική διαβούλευση με οργανωμένα σύνολα, επαγγελματίες και ακαδημαϊκούς με αντικείμενο τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πρότασης, για εκσυγχρονισμό της Νομοθεσίας, την οποία θα προωθήσω τόσο στον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού όσο και στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής. Για τούτο έχω ήδη αυτοδεσμευτεί προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ενώπιον της οποίας συζητείται το γενικό θέμα της καταπάτησης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των παιδιών με ειδικές ανάγκες από τη μη παροχή από το Κράτος ισότιμης εκπαίδευσης, καθοδήγησης και αποκατάστασης με βάση τη σχετική νομοθεσία. Στα πλαίσια της διαβούλευσης αυτής είχα και θα συνεχίσω να έχω στενή συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο για τη Δυσλεξία.
Ο ρόλος της Οικογένειας στη Στήριξη των Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες
Προτού κλείσω, θα θελα να σταθώ στον ρόλο της οικογένειας, στο δικό σας ρόλο, σε ότι αφορά στη στήριξη των παιδιών σας και την προώθηση των δικαιωμάτων τους.
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, αναγνωρίζοντας ότι «η οικογένεια είναι η θεμελιώδης μονάδα της κοινωνίας και το φυσικό περιβάλλον για την ανάπτυξη και την ευημερία όλων των μελών της, και ιδιαίτερα των παιδιών», αποδίδει στην οικογένεια πρωταρχικό ρόλο στα πλαίσια της ανατροφής του παιδιού. Παράλληλα, αναγνωρίζει ότι, «το παιδί για την αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, πρέπει να μεγαλώνει μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, σ' ένα κλίμα ευτυχίας, αγάπης και κατανόησης» (Προοίμιο).
Η Σύμβαση, από τη μια δημιουργεί νομική υποχρέωση στα Συμβαλλόμενα Κράτη να σέβονται και να εξασφαλίζουν σε κάθε παιδί που υπάγεται στη δικαιοδοσία τους, τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται από αυτή (Άρθρο 2), και, από την άλλη, εναποθέτει την κύρια ευθύνη, αναφορικά με τη φροντίδα, την ανατροφή και την ανάπτυξη του παιδιού στην οικογένεια προνοώντας ότι «Η ευθύνη για την ανατροφή του παιδιού και για την ανάπτυξή του ανήκει κατά κύριο λόγο στους γονείς ή, ανάλογα με την περίπτωση στους νόμιμους κηδεμόνες του» (Άρθρο 18(1).
Με τον τρόπο αυτό, η Σύμβαση, θεμελιώνει μια τριαδική σχέση ανάμεσα στο κράτος, την οικογένεια και το παιδί, ως φορέα εγγενούς αξιοπρέπειας και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων. Ανεξάρτητα από τη νομική υποχρέωση του Κράτους να στηρίζει το παιδί και την οικογένειά του, ή μάλλον παράλληλα με αυτήν, αναμένεται ότι, από την πλευρά τους οι γονείς, θα προσφέρουν στο παιδί, ένα οικογενειακό περιβάλλον που να του εγγυάται, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, την απόλαυση των δικαιωμάτων του. Ένα τέτοιο περιβάλλον οικοδομείται, στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, της ισότιμης συμμετοχής και της ποιοτικής επικοινωνίας. Οι γονείς καλούνται να διαμορφώσουν ένα δημοκρατικό οικογενειακό περιβάλλον, απαλλαγμένο από κάθε μορφής βία και κακοποίηση, το οποίο να ενδυναμώνει τα παιδιά, να τους εξασφαλίζει τα απαραίτητα, ψυχικά, νοητικά και υλικά εφόδια για την πλήρη και ολόπλευρη ανάπτυξή τους και να ενισχύει την αυτοεκτίμησή τους.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά στα παιδιά με αναπηρίες, εμφανείς ή κεκαλυμμένες, η αναγνώριση και αποδοχή από μέρους των γονιών, της ιδιομορφίας του παιδιού είναι εκ των ων ουκ άνευ για να καταφέρει το παιδί να υπερβεί τους όποιους περιορισμούς αντιμετωπίζει.
Παράλληλα, το δικαίωμα αλλά και η υποχρέωση των γονιών στα πλαίσια της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού για εμπλοκή στην εκπαίδευση των παιδιών τους συνεπάγεται και την υποχρέωσή τους να λειτουργήσουν ως συνέταιροι του σχολείου στα πλαίσια μια σχέσης αμοιβαίας συνεργασίας και ειλικρινούς επικοινωνίας. Στα πλαίσια μιας τέτοιας συνεργασίας οι γονείς, οφείλουν να εμπλακούν σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού, της εφαρμογής και της αξιολόγησης της εκπαίδευσης του παιδιού. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η υποχρέωση και, παράλληλα, το δικαίωμα των γονιών παιδιών με ειδικές μαθησιακές ανάγκες να ενημερώνονται για την πρόοδο του παιδιού τους σε τακτική και συνεχή βάση και, εκεί όπου χρειάζεται, να λαμβάνουν επαγγελματική καθοδήγηση. Και βεβαίως τούτο σημαίνει υποχρέωση του Κράτους να δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες ώστε οι γονείς να μπορούν να έχουν πιο αποτελεσματική εμπλοκή στα θέματα εκπαίδευσης των παιδιών τους σε συνεργασία με το σχολείο και τακτική ενημέρωση.
Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω, για ακόμη μια φορά, το Παγκύπριο Σύνδεσμο για τη Δυσλεξία και, ιδιαίτερα, τον πρόεδρό του κ. Κώστα Χριστοφή και τη Γενική Γραμματέα. κα Ντίνα Ζάκου, για την ευγενική πρόσκληση να παρευρεθώ στη σημερινή σας εκδήλωση.
Καλώ το Σύνδεσμο να συνεχίσει με το ίδιο πάθος, συνέπεια και αποφασιστικότητα το σημαντικό του έργο για τη στήριξη των παιδιών με δυσλεξία. Ταυτόχρονα, σας διαβεβαιώ ότι, ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και προς τούτο να στηρίζω τις προσπάθειες του Συνδέσμου, με γνώμονα πάντα τη διασφάλιση του συμφέροντος των παιδιών και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους.