Παράδοση από την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Λήδα Κουρσουμπά, της Ετήσιας Έκθεσης 2009 στον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων - 2 Φεβρουαρίου 2011
Παραδίδω σήμερα την Ετήσια Έκθεση μου για το 2009 σύμφωνα με το άρθρο 7(1) του περί Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Νόμου του 2007.
Η δεύτερη χρονιά μου, ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, συνέπεσε με την επέτειο για τα 20χρονα από την υιοθέτηση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η Σύμβαση, το πλέον περιεκτικό και οικουμενικά αποδεκτό, σήμερα, δεσμευτικό κείμενο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατοχυρώνει το παιδί ως υποκείμενο δικαιωμάτων και καθιερώνει το ευρύτερο πλαίσιο των υποχρεώσεων των Συμβαλλομένων Κρατών για την ανάπτυξη και εφαρμογή εθνικών πολιτικών για το παιδί. Έτσι, η Σύμβαση συνιστά το βασικό οδηγό σε κάθε προσπάθεια που γίνεται για την προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Η συμπλήρωση 20 χρόνων από την υιοθέτηση της Σύμβασης, αποτέλεσε για μένα και τους συνεργάτες μου επιπλέον κίνητρο για επαυξημένες προσπάθειες προς επίτευξη στόχου. Με επίγνωση ότι η ουσιαστική εμπέδωση των δικαιωμάτων του παιδιού, και γενικότερα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προϋποθέτει το πέρασμα από τα λόγια στα έργα, από την κύρωση διεθνών συμβάσεων και την αναπροσαρμογή των εθνικών νομοθεσιών στην έμπρακτη αναγνώριση και υλοποίηση τους με την εφαρμογή τους στις καθημερινές πρακτικές, παραμένω προσηλωμένη στο αρχικό μου όραμα για τη δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα επιτρέπουν σε κάθε παιδί που ζει στην Κύπρο να απολαμβάνει το πλήρες εύρος των δικαιωμάτων του.
Η γενικότερη εντύπωση που μπορεί κάποιος να σχηματίσει για την κυπριακή κοινωνία είναι ότι αυτή έχει ένα χαρακτήρα που εύκολα θα μπορούσε να περιγραφεί ως παιδοκεντρικός. Το παιδί και τα θέματα που το αφορούν, φαίνεται να κατέχουν ξεχωριστή θέση, σε πολλές δε περιπτώσεις προσεγγίζονται με ιδιαίτερη ευαισθησία και απολαμβάνουν μιας μάλλον προνομιακής προβολής από τα ΜΜΕ. Την ίδια στιγμή, η καθημερινότητα της κυπριακής οικογένειας όπως και ο βραχυπρόθεσμος και μακροπρόθεσμος προγραμματισμός της, φαίνεται να οργανώνονται, κατά το μάλλον ή ήττον, με σημείο αναφοράς τα παιδιά της.
Η «Παγκύπρια Έρευνα σχετικά με τα Επίπεδα Ενημερότητας και απόψεις της Κυπριακής Κοινωνίας ως προς τα Δικαιώματα του Παιδιού», η οποία ανατέθηκε από το Γραφείο μου σε ερευνητικό φορέα και ολοκληρώθηκε το 2009, έμμεσα, επιβεβαιώνει την εκτίμηση αυτή για τον παιδοκεντρικό χαρακτήρα της κυπριακής κοινωνίας. Όμως, η ίδια έρευνα, έφερε ταυτόχρονα στην επιφάνεια αντιστάσεις της κοινωνίας απέναντι σε συγκεκριμένες πτυχές των δικαιωμάτων του παιδιού. Σύμφωνα με την έρευνα, ενώ η κυπριακή κοινωνία, σχεδόν στο σύνολό της, είναι ιδιαίτερα δεκτική στη γενικότερη ιδέα ότι τα παιδιά έχουν δικαιώματα, τα οποία η Πολιτεία οφείλει να τους διασφαλίζει, την ίδια στιγμή αμφιταλαντεύεται ως προς την υιοθέτηση της θεώρησης του παιδιού ως διακριτής από τους γονείς του προσωπικότητας, με αναπτυσσόμενη αυτονομία και δυνατότητες συμμετοχής στη διαμόρφωση αποφάσεων σχετικά με θέματα που το αφορούν.
Ουσιαστικά η έρευνα αποτυπώνει μια αμφιθυμία της κυπριακής κοινωνίας απέναντι στο παιδί ως υποκείμενο δικαιωμάτων, με την οποία πολλές φορές έχω βρεθεί αντιμέτωπη, στα δύο και πλέον χρόνια που βρίσκομαι στο αξίωμα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, τόσο στα πλαίσια των διαβουλεύσεων μου με θεσμικούς φορείς σε σχέση με προτάσεις για νομοθετικές ρυθμίσεις, αποφάσεις πολιτικής και αλλαγές, όσο και στα πλαίσια των σχεδόν καθημερινών μου επαφών με γονείς και επαγγελματίες που ασχολούνται με παιδιά. Ενώ, συναντώ μια διευρυμένη αν όχι μονολιθική κοινωνική και πολιτική συναίνεση ως προς την ανάγκη διαμόρφωσης ενός πλαισίου παροχών, υπηρεσιών και υποδομών, το οποίο να διασφαλίζει την προστασία και την υγιή ανάπτυξη του παιδιού, δεν ισχύει το ίδιο σε ότι αφορά στην προοπτική δημιουργίας εκείνων των συνθηκών και προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν στα παιδιά να διαχειριστούν, σε συνάρτηση με την ηλικία και την ωριμότητά τους, θέματα που τα αφορούν ή έστω να έχουν ουσιαστική συμμετοχή στη διαμόρφωση των σχετικών με αυτά αποφάσεων.
Η υπέρβαση της αμφιθυμίας αυτής, όπου σήμερα σε σημαντικό βαθμό εντοπίζονται τα όρια του παιδοκεντρικού χαρακτήρα της κυπριακής κοινωνίας, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της θητείας μου ως Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Σε αυτή ακριβώς την κατεύθυνση έχω επικεντρώσει σημαντικό μέρος των δράσεών μου οι οποίες, σχηματικά, αναπτύσσονται σε τρία διαφορετικά επίπεδα: το επίπεδο των θεσμικών αλλαγών που περιλαμβάνουν το νομοθετικό πλαίσιο, τις πολιτικές, τις πρακτικές και τις διαδικασίες που ακολουθούνται, το επίπεδο των κοινωνικών αντιλήψεων και στάσεων και το επίπεδο ενδυνάμωσης των ίδιων των παιδιών.
Στη διάρκεια του 2009, έχουν γίνει σημαντικά βήματα και στα τρία αυτά επίπεδα. Σε ότι αφορά τις θεσμικές αλλαγές, χαρακτηριστικά σημειώνω τη συμβολή μου στις προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό του περί Παίδων Νόμου και των περί της Λειτουργίας των Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης Κανονισμών, καθώς και τις παρεμβάσεις μου για αλλαγές σε ότι αφορά πολιτικές, πρακτικές και διαδικασίες που ακολουθούνται σε διάφορους τομείς, όπως της παιδείας της υγείας της κοινωνικής ευημερίας.
Με εκστρατείες ενημέρωσης, την παραγωγή και διάδοση ενημερωτικού υλικού, την προβολή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σφηνών, τη συνέχιση της λειτουργίας και το διαρκή εμπλουτισμό της ιστοσελίδας μου, τη συμμετοχή μου με ομιλίες, εισηγήσεις και χαιρετισμούς σε επαγγελματικά, επιμορφωτικά και εκπαιδευτικά συνέδρια, δημόσιες παρεμβάσεις και δεκάδες συνεντεύξεις σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, επεδίωξα συστηματικά την προβολή του θεσμού και την ευρύτερη δυνατή διάδοση των αρχών και προνοιών της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με στόχο τη σταδιακή αλλαγή των κοινωνικών αντιλήψεων και στάσεων έναντι στο παιδί και τα δικαιώματα του.
Τέλος, μέσα από τη συνεχή επαφή μου με παιδιά, είτε με οργανωμένα σύνολα ή ομάδες παιδιών είτε με μεμονωμένα άτομα, τις επισκέψεις μου σε σχολεία και άλλα πλαίσια όπου φιλοξενούνται παιδιά, την καθιέρωση τακτικών επαφών με την ΠΣΕΜ, την Παιδοβουλή και άλλους οργανωμένους φορείς παιδιών, την παραγωγή και διάδοση φιλικού προς τα παιδιά πληροφοριακού υλικού, τη διεξαγωγή εργαστηρίων για παιδιά, την προώθηση του εκπαιδευτικού στόχου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την προκήρυξη διαγωνισμών ποίησης και αφίσας, ανάμεσα σε τόσα άλλα, συνειδητά επεδίωξα την ενημέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων παιδιών σχετικά με τα δικαιώματά τους και κατ' επέκταση την ενδυνάμωσή τους, ώστε τα ίδια να είναι σε θέση να διεκδικούν το σεβασμό των δικαιωμάτων τους.
Σημαντικό συμπαραστάτη στην προσπάθεια αυτή είχα τη συντεταγμένη Πολιτεία, πολλά οργανωμένα σύνολα από την ευρύτερη κοινωνία των πολιτών και, σε ένα μεγάλο βαθμό, τα ΜΜΕ. Θέλω να ευχαριστήσω όλους αυτούς και να τους διαβεβαιώσω ότι θα συνεχίσω την προσπάθειά μου με γνώμονα πάντα τη διασφάλιση των καλώς νοούμενων συμφερόντων των παιδιών.
Νιώθω και φέτος την ανάγκη να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που επίσημα συνέχισε να στηρίζει το θεσμό επισημαίνοντας ότι οι παρεμβάσεις μου προς τους Υπουργούς πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, δεδομένου ότι, τα παιδιά, βρίσκονται στην πολιτική ατζέντα της Κυβέρνησης του.
Ευχαριστώ και πάλι του καθ΄ ύλην αρμόδιους Υπουργούς που εξακολούθησαν να δέχονται τον ελεγκτικό ρόλο του θεσμού ως επικουρικό στην επίτευξη του στόχου της διασφάλισης των δικαιωμάτων του παιδιού, τις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές και κάθε Βουλευτή ξεχωριστά, που συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανάπτυξη και εμπέδωση του θεσμού, καθώς και τις μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που ασχολούνται με θέματα παιδιού για τη δική τους ιδιαίτερα σημαντική συμβολή. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στα ΜΜΕ που συνέχισαν να επιδεικνύουν υψηλό επαγγελματικό επίπεδο και να στηρίζουν, να συμπαραστέκονται και να συνεργάζονται με το θεσμό. Τέλος, ευχαριστώ ιδιαίτερα τους συνεργάτες μου στο Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, για το ζήλο και την αφοσίωση που συνέχισαν να επιδεικνύουν για την επίτευξη των στόχων του θεσμού, τη διεύρυνση και εμβάθυνση αλλά και εμπέδωση των θεμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ο θεσμός, κατά το δεύτερο χρόνο της λειτουργίας του.
Διαβεβαιώ όλους ότι θα συνεχίσω τις προσπάθειες μου με γνώμονα πάντα τη διασφάλιση των καλώς νοούμενων συμφερόντων όλων των παιδιών που ζουν στην Κύπρο.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ.pdf
Πίσω στην προηγούμενη σελίδα